چرا اخبار جعلی ما را مجذوب خود می‌سازند؟
تاریخ انتشار: ۱۱ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۲۰۷۹۲
فرارو- کلاهبرداری پدیده‌ای به قدمت بشریت است. با این وجود، در عصر اینترنت با غلبه رسانه‌های اجتماعی می‌توان آن را در مقیاسی وسیع افزایش داد. «آندریا گریگنولیو کورسینی» مدرس تاریخ پزشکی و اخلاق زیستی در دانشگاه «ویتا سالوت سن رافائل» در میلان در بزرگترین کنفرانس اروپایی علوم اعصاب به موضوع حقه‌ها پرداخته بود و گفت: «اخبار جعلی تمایل به ایجاد پویایی طرد بین گروه‌های اجتماعی را مختلف دارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش فرارو به نقل از ال پائیس، گریگنولیو می‌گوید حقه‌های این چنینی و اخبار جعلی قدمتی طولانی دارند. او توضیح می‌دهد که چگونه اهدای کنستانتین یک فرمان جعلی امپراتوری رومی که به موجب آن کنستانتین کبیر ظاهرا اختیار روم و بخش غربی آن امپراتوری را در سال ۱۴۴۰ میلادی به پاپ انتقال داده بود دروغی بیش نبود. از آن زمان به این سو، متون دستکاری شده علیه اقلیت‌های نژادی مورد استفاده قرار گرفتند. ادعای کشف حیات در سیاره ماه (منتشر شده در نشریه «سان» در سال ۱۸۴۵ میلادی) و ده‌ها نمونه دیگر از اخبار جعلی پیش از ظهور اینترنت منتشر و مطرح شدند. نسخه دیجیتالی جدید این پدیده بخشی از رویدادهای کلیدی مانند انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا، همه پرسی برگزیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا) و شیوع کووید -۱۹ بوده اند.
مقاله‌ای تحقیقاتی که ماه گذشته در نشریه «ساینس» منتشر شد به برخورد شدید میان اطلاعات نادرست و علمی منتشر شده در مورد واکسن‌های ضد کووید در طول پاندمی کرونا پرداخته بود. پژوهشگران دانشگاه جورج واشنگتن پس از بررسی ۱۳۶۵ صفحه در فیس بوک به این نتیجه رسیدند که «نبرد برای دریافت بهترین راهنمایی‌های علمی از سوی کاربران فیس بوک در اوایل شیوع کرونا به دلیل اطلاعات نادرست، نبردی همراه با شکست برای علم بود».
«لوسیا ایلاری» یکی از نویسندگان مقاله مرتبط با این پژوهش توضیح می‌دهد زمانی که تزریق واکسن ضروری شد بسیاری از والدین مسئول تصمیمات بهداشتی فرزندان خردسال و بستگان مسن خود بودند پیشتر با جمعیت‌های مخالف واکسن در رسانه‌های اجتماعی تماس گرفته بودند.
مطالعه دیگری که اخیرا توسط دپارتمان ارتباطات در دانشگاه کارلوس سوم مادرید انجام شده این موضوع را مورد بررسی قرار داده که آیا دانش آموزان در فاصله سنی ۱۱ تا ۱۶ سالگی می‌تونند حقه بازی را از اطلاعات واقعیت تشخیص و تمییز دهند یا خیر.
«اوا هررو» یکی از نویسندگان مقاله مرتبط با این مطالعه می‌گوید: «۵۸.۸ درصد از دانش آموزان خبرها و اطلاعات نادرست درباره کووید را باور کردند و همچنین ۵۱.۸ درصد عنوانی که حاوی دروغ در مورد مهاجرت و مهاجران بود را درست می‌دانستند».
هم چنین، این پژوهش نشان داد که اکثر نوجوانان اخبار و موارد مورد بررسی خود را از طریق رسانه‌های اجتماعی (۵۵.۵ درصد)، تلویزیون (۲۹.۱ درصد) و گروه‌های خانواده و دوستان خود (۷.۹ درصد) دریافت میکنند. در این میان روزنامه‌های آنلاین (۶.۵ درصد) و رادیو (۱ درصد) در درجات پایین‌تر منابع کسب خبر از سوی نوجوانان قرار داشتند.
گریگنولیو معتقد است که بُعد گسترده تازه حقه‌ها به دلیل «اکوسیستم رسانه‌های اجتماعی نوین» است و آن دروغ‌ها توسط گروه‌هایی از کاربران همفکر تولید می‌شوند. به عقیده او عناصر کلیدی یک خبر جعلی که به طور مجازی در گردش می‌باشد عبارتند از تازه بودن یا شگفت‌انگیز بودن رویکرد آن، تولید انزجار اخلاقی، قطبی‌سازی که امکان تقویت احساسات گروهی را فراهم می‌سازد و جذابیت برای برانگیختن احساسات.
«ماریا آنتونیتا د لوکا» استاد علوم زیست پزشکی در دانشگاه کالیاری ایتالیا توضیح می‌دهد که این عناصر متعاقبا به مغز می‌رسند جایی که مناطق مربوط به دوپامین که احساسات را تنظیم میکند و گلوتامات انتقال دهنده عصبی تحریک کننده اصلی فعال می‌شوند. هنگامی که فعالیت مرتبط با رضایت مغز ایجاد شد پیامد‌های آن تولید می‌شوند.
«سیارا گرین» مدیر آزمایشگاه حافظه در دانشگاه کالج دوبلین توضیح می‌دهد که چگونه یکی از تاثیرات اصلی اطلاعات نادرست شکل گیری خاطرات نادرست است.
او می‌گوید: «زمانی که افراد اخبار ساختگی یا حتی عکس‌های اصلاح شده وقایعی که هرگز رخ نداده‌اند را می‌بینند نه تنها ممکن است باور کنند که آن رویداد‌ها واقعا رخ داده‌اند بلکه ممکن است خاطره‌ای مفصل از تجربه واقعی آن رویداد‌ها را شکل دهند. اگر محتوای خبر ساخته شده با تعصبات و پیش داوری‌های شما مطابقت داشته باشد این تاثیر محتمل‌تر است».
او توضیح می‌دهد: «خاطرات در سراسر مغز ذخیره و توزیع می‌شوند. هر بار که چیزی را به یاد می‌آوریم در واقع آن خاطره را بازسازی می‌کنیم. خاطرات مانند بلوک‌های بازی لگو هستند».
نتایج پژوهشی در دانشگاه تگزاس نشان داد که به اشتراک‌گذاری گزارش‌ها و مقالات خبری با دوستان و دنبال کنندگان در رسانه‌های اجتماعی می‌تواند باعث شود افراد فکر کنند که شما در مورد آن موضوع بیش از آن چه واقعا می‌دانید دانش و آگاهی دارید. بنابراین، حافظه کاذب با درک نادرست دانش تشدید می‌شود.
«آدریان وارد» که در این پژوهش شرکت داشته هشدار می‌دهد: «زمانی که افراد احساس میکنند اطلاعات بیشتری دارند احتمال بیشتری دارد که تصمیم‌های پر مخاطره‌تری اتخاذ کنند».
«سوزان ام. برونیارچیک» نویسنده اصلی مقاله می‌افزاید: «اگر افراد احساس کنند اطلاعات بیشتری در مورد موضوعی دارند ممکن است خود را نیازمند خواندن یا یادگیری اطلاعات اضافی در مورد آن موضوع ندانند».
آیا راه حلی برای این موارد وجود دارد؟ گروهی از پژوهشگران از دانشگاه‌های کمبریج و بریستول با همکاری Jigsaw واحدی در گوگل فکر میکنند که راه حلی وجود دارد به ویژه پس از انجام آزمایشی با عنوان «تلقیح علم».
این گروه کلیپ‌های ۹۰ ثانیه‌ای را ساخته که بینندگان را با تکنیک‌های دستکاری آشنا می‌سازد تا بتوانند بدون توجه به موضوع مدنظر دروغ‌ها را بهتر شناسایی کنند.
«ساندر ون در لیندن» یکی از پژوهشگران کمبریج می‌گوید: «این پروژه شواهد لازم را ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد تلقیح روان شناختی به راحتی می‌تواند به صد‌ها میلیون کاربر در سراسر جهان صورت گیرد تقریبا شبیه تزریق واکسن»!
این ویدئو‌ها توانایی افراد از تمام اقشار و طیف‌های مختلف اجتماعی را در تشخیص اطلاعات نادرست بهبود بخشید. هم چنین، تصمیم گیری در مورد به اشتراک‌گذاری یا عدم به اشتراک‌گذاری اخبار و گزارش‌های با محتوای مضر نیز در آنان بهبود بخشیده شد.
اثر تلقیح بین لیبرال‌ها و محافظه‌کاران سازگار بود. برای افرادی با سطوح تحصیلات مختلف و تیپ‌های شخصیتی متفاوت نیز کار می‌کرد. «جان روزنبیک» نویسنده ارشد این مقاله از کمبریج می‌افزاید: «این مبنای یک کارزاری کلی تلقیح علیه اطلاعات نادرست است».
گوگل اعلام کرده است که Jigsaw کارزار ایمن‌سازی را در پلتفرم‌های مختلف رسانه‌های اجتماعی در لهستان، اسلواکی و جمهوری چک راه اندازی خواهد کرد تا به طور پیشگیرانه اطلاعات نادرست مرتبط با پناهندگان اوکراینی را متوقف سازد. این کارزار برای ایجاد انعطاف‌پذیری در برابر روایت‌های مضر ضد پناهجویان با مشارکت سازمان‌های غیردولتی محلی، بررسی کنندگان حقایق، دانشگاهیان و کارشناسان اطلاعات نادرست طراحی شده است.
این تیم استدلال میکند که روش تلقیح ممکن است موثرتر از تایید هر دروغ پس از انتشار باشد. «استفان لواندوفسکی» از دانشگاه بریستول می‌گوید: «تبلیغات و دروغ‌ها تقریبا همواره با یک الگو ایجاد می‌شوند. حقیقت سنجی‌ها تنها می‌توانند کسری از دروغ‌هایی را که در فضای مجازی منتشر می‌شوند رد کنند. ما باید به مردم بیاموزیم که الگو‌های اطلاعات نادرست را تشخیص دهند تا متوجه شوند چه زمانی گمراه می‌شوند». پژوهشگران بر این باورند که اگر واکسن‌ها در تمام پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی گنجانده شوند مزایای «واکسن ها» در برابر اطلاعات نادرست بیشتر خواهند بود.
منبع: فرارو
کلیدواژه: فیک نیوز اخبار جعلی رسانه های اجتماعی اطلاعات نادرست توضیح می دهد اخبار جعلی دروغ ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۲۰۷۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مسجد و فرهنگسرا را چرا داخل پارک می‌سازند؟/ تهران خشک به بوستان نیاز دارد
در اردیبهشت ۱۳۹۶ مدیرکل محیط زیست استان تهران گفت کاهش فضای سبز شهر را ناشی از تغییر کاربری است و فضاها و باغات سبز شهری به ویژه در شمال غرب تهران تخریب شده اند تا فضا برای ایجاد بنا و آپارتمان و برجها ایحاد شود. ریشه های درختان چنار در کنار خیابان ولیعصر به دلیل اجرای پروژه‌های عمرانی در حاشیه خیابان آسیب زیادی دیده است. توسعه بی‌برنامه به قیمت نابودی باغ‌های انار تهران در داخل و اطراف شهر تمام شده است. در آن زمان محمدباقر قالیباف وقت تهران به دلیل اجازه ساخت‌وساز بی‌رویه و تغییر کاربری در شهر مورد انتقاد قرار گفته بود البته او در اسفند ۱۳۹۵ گفته بود که در ۱۲ سال فعالیت خود در شهرداری بر گسترش فضای سبز تهران از ۱۸ هزار هکتار به ۳۹ هزار هکتار رسانده است. البته منتقدان این میزان توسعه را مورد سوال جدی قرار داده اند. مخروط افکنه های کوهپایه های البرز جنوبی قرار دارد میانگین بارش تهران در بلند مدت۲۳۰ میلی‌متر است، اما در سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ تا اردیبهشت ۱۴۰۳ تنها حدود ۱۴۰ میلی‌متر بارش دریافت کرده است که نشان‌دهنده کاهش حدود ۳۹ درصدی بارش در این استان است.
دسترسی عادلانه برای ساکنان شهر به پارک و فضای سبز از نماد های رعایت حقوق شهروندی و عدالت اجتماعی در دوران حاضر است . شاخص‌های «نسبت پارک» و «سرانه» برای پارکهای تهران کمتر از استانداردهای ایران است. نابرابری های زیاد در توزیع پارک ها باعث نابرابر دسترسی ساکنان مناطق مختلف شهر به این پارک ها نیز وجود دارد. در حالی که برخی از ساکنان در مجاورت ۱۱ پارک زندگی می کنند، حدود ۲۰ درصد از شهروندان در حدود ۲۶ درصد از مساحت شهر در محدوده دسترسی هیچ پارکی قرار ندارند. ایجاد پارک های کوچکتر در نقاط خاصی از شهر باید نابرابری را کاهش دهد. تراکم کلی درختان در شهر تهران حدود ۹۷ درخت در هکتار و تعداد درختان حدود هفت میلیون درخت است. رایج ترین گونه های درختی کاج افغانی (۱۳.۰ درصد)، ملخ سیاه (۱۰.۰ درصد) و سرو آریزونا (۹.۴ درصد) هستند. در تهران حدود ۲۸ درصد درختان را گونه های بومی آسیایی تشکیل می دهند و بیشتر درختان منشأ آمریکایی دارند (۲۶ درصد درختان).
سازمان پارکها و فضای سبز شهر تهران، زیر نظر شهرداری تهران متعهد به دستیابی به توسعه پایدار فضای سبز تهران و بهبود حفاظت از محیط زیست است. این سازمان همچنین پویش های افزایش آگاهی و فعالیت های آموزشی را برای گسترش دانش شهروندان در مورد توسعه پارک ها هدایت میکند. برنامه های این سازمان شامل چهار بخش است: توسعه فعالیت های بدنی، در نظر گرفتن اقدامات ترویجی و آموزشی، توسعه فضای سبز در حاشیه بزرگراه ها، توسعه جنگلداری حومه شهری از سال ۱۳۶۷. فعالیت های فضای سبز که در دروه سی ساله ۱۳۶۷-۱۳۹۷ شامل ایجاد ۱۵۴ پارک و توسعه ۴۲۸۰ هکتار فضای سبز بوده است.
در سده گذشته افزایش گسترده جمعیت و رشد فیزیکی منجر به گسترش شهر به باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی با اشغال فضای سبز تا دهه ۱۳۵۰ شمسی بود. تهران دارای ۷۵ بوستان بود که در کنار جنگلداری در حاشیه شهر، فضای سبز در مجموع به مساحت ۲۹۳۷ هکتار داشت. ساخت ۱۷۳۰ پارک تا سال ۱۳۹۱ فضای سبز داخل شهر و حاشیه نزدیک آن را به ۴۰ هزار هکتار افزایش داد. طی دهه ۱۳۹۰ ً با ساخت ۲۰۰ پارک ، سرانه فضای سبز به ۲۵ متر مربع رسید . اما با وجود پارک های جدید، هنوز کمتر از ۱۰ درصد از مساحت شهر را فضای سبز پوشانده است.
پارک های عمومی جزء حیاتی منظر شهری هستند. سلامت و کیفیت زندگی در هر شهر تا حد زیادی به وجود و توزیع این پارک ها بستگی دارد تا دسترسی برابر برای ساکنان شهر تضمین شود. در ایران سرانه پارک ها حداقل ۱۳ متر مربع با توجه به شرایط طبیعی، اجتماعی و فرهنگی توصیه شده است. استاندارد ۵ تا ۱۰ مترمربع سرانه و برخی از پژوهشگران ۹ متر مربع را پیشنهاد کرده اند . پارکهای تهران سرانه به طور قابل توجهی کمتر از هر یک از این مقادیر سرانه فضای سبز تامین میکنند. از سوی دیگر سرانه فضای پارک نیز به طور قابل ملاحظه ای کمتر از میانگین سایر شهرهای ایران (۱۱.۵ متر مربع ) است. سرانه پارکهای شهری در پنج شهر پرجمعیت دیگر مشهد، اصفهان، کرج، شیراز و تبریز به ترتیب ۴ ، ۲۱ ، ۰.۸۷، ۱ و ۸ مترمربع است . تهران از اصفهان و تبریز عقب تر است. . نسبت پارک در این شهرها به ترتیب ۴، ۲۴، ۱، ۰.۲ و ۶ درصد است که تنها اصفهان نسبت به تهران دارای نسبت پارک بالاتری است.
نابرابری های زیاد در توزیع پارک ها در شهر تهران نیز باعث شده است تا دسترسی ساکنان آن به همین پارک های موجود نیز نابرابر باشد. برخی از ساکنان و به ویژه حاشیه نشین های تهران در محدوده دسترسی هیچ پارکی قرار ندارند. پایین بودن سرانه پارکها در شهر تهران و توزیع نابرابر آن‌ها، ایجاد پارکهای کوچکتر به‌ویژه در مناطق شمال غرب و جنوب غرب شهر را برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان آن می‌طلبد.
*استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله
۲۳۳۲۳۳
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902369
ورود دادستان کلاله به موضوع مفقودی «یسنا»